Pomysł niezły, tylko mówca mało wiarygodny

PO zaskoczyła. Pomysł i program przyćmił wszelkie inne, stając się obiektem gorącej debaty.

Począwszy od początkowego niedowierzania – jak można znieść składki i obniżyć PIT do 10 proc. – dziura budżetowa byłaby większa niż dzisiejszy budżet? Potem okazało się, że podatek dochodowy wzrośnie, żeby pokryć ubytek ze składek. Całość zaczęła wyglądać na zabawę wyłącznie księgową. Ale czy na pewno?

Z podanych założeń wynika, że całość reformy ma kosztować 10 miliardów. Biorąc pod uwagę wielkość składek na poziomie 290 miliardów, obniżenie klina podatkowego to około 1/30 – na okrągło licząc 3,5 proc. Czy taka obniżka podatków jest odczuwalna? Dla średniej krajowej to 70 zł miesięcznie – i mało, i dużo. Tak czy inaczej nie jest to pomysł na obniżanie podatków – zresztą w kraju z permanentnym deficytem należy się spodziewać ich podwyżki, a nie obniżki.

Czy zatem rzeczywiście to tylko sztuczka księgowa bez znaczenia? Wcale nie. Zauważcie Państwo, że analogiczny pomysł (nazwany „podatkiem od płac”) wisi na stronie postulatów mojego bloga już przynajmniej od roku. A to dlatego, że wyliczenia dotyczące składek są jednymi z najbardziej skomplikowanych i czasochłonnych. Szacuję, że ograniczenie kosztów po stronie działów HR przy ich likwidacji mogłoby sięgnąć 50 proc. A to nie koniec oszczędności. Do likwidacji poszłyby: działy windykacji ZUS, spory kawał NFZ i ZUS dotyczące weryfikacji sposobu ubezpieczenia i pewnie kilka innych, o których nawet nie mam pojęcia – oczywiście o ile politycy zdobyliby się na ograniczenie biurokracji. Gdyby wykorzystano ten potencjał do końca, można by znacząco obniżyć koszt reformy dla budżetu (dla purystów – nie tyle koszt, ile ubytek we wpływach).

Ale to dalece nie wszystko i taka propozycja niesie za sobą wiele innych pytań, których na razie nikt nie zadaje. Na przykład: co z uprawnieniem do korzystania ze służby zdrowia, skoro nikt nie płaci składek? Czyżby powszechny dostęp (kolejny z moich postulatów od lat)? To humanitarne, a przy okazji do wycięcia spory kawał biurokracji w urzędach pracy. A skoro nie ma składki emerytalnej, to co z systemem emerytalnym? OFE nie dostają pieniędzy. Co z nimi? Likwidacja? A co z kontami w ZUS? Przechodzimy na emeryturę w zdefiniowanym świadczeniu? A może obywatelską?

Konsekwencji takiego posunięcia jest znacznie więcej. Zastanawia zatem, dlaczego główne pytania dotyczą tego, kto ile zapłaci podatku w nowym scenariuszu. Odpowiedź brzmi: mniej więcej tyle samo. Ważniejsze jest, jak będzie wtedy zorganizowane państwo, a wygląda na to, że może być zorganizowane znacznie lepiej.

Zatem hurra – PO partią dla mnie? Niekoniecznie. Przedstawione pomysły (choć nienowe – jeśli ktoś uzna, że moje postulaty są zbyt mało znane, to podobne rzeczy od lat mówi CAS) zostały zaadoptowane przez PO w ostatnim tygodniu – na chybcika, na potrzeby wyborów. Co przeszkadzało PO wdrażać je przez ostatnich 8 lat i dlaczego mam wierzyć, że jeśli znowu wygrają, to nie stwierdzą, że ważniejsza jest ciepła woda? Dlaczego mam wierzyć, że wykorzystają szanse na zmniejszenie administracji, skoro za rządów PO szeregi urzędników puchły w zawrotnym tempie? Dlaczego nagle PO ma zacząć upraszczać przepisy, skoro ich skomplikowanie było wręcz źródłem dochodów budżetowych i środkiem nacisku na przedsiębiorców?

Nie o pomysł się tu rozchodzi – bo ten co do zasady jest niezły. Problemem jest wygłaszający go, bowiem sedno postulatu przeczy wszystkiemu, co PO robiła przez lata swych rządów. To kwestia wiarygodności, którą PO wśród wielu, w tym mnie, utraciło.