Jak nie pałką, to GUS-em

Rozmowa o stosunku państwa do przedsiębiorców opiera się często na nieporozumieniach. Jakiekolwiek uwagi są natychmiast zbywane stwierdzeniem, jakie to przywileje mają przedsiębiorcy. Czyli że składki na ZUS zryczałtowane, podatek liniowy, a poza tym mogą sobie wpisywać w koszty co popadnie. Niech więc cicho siedzą.

Tyle że przedsiębiorcy rzadko narzekają na wysokość podatków, częściej na ich skomplikowanie, niejasne przepisy, samowolę urzędniczą. Jestem przekonany, że z radością płaciliby wyższe stawki, gdyby tylko zrealizować pozostałe postulaty. Oszczędności na kosztach administracji byłyby spore i można by się nimi podzielić z fiskusem (fiskus zaś mógłby ograniczyć koszty aparatu skarbowego). O ograniczeniu ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej nawet nie wspomnę. No ale takie rozwiązanie nie leży w interesie osób, które musiałyby go przeprowadzić – czyli urzędników. Dlatego z roku na rok jest gorzej, a idiotyczne przepisy się mnożą.

Jednak udręka podatkowa to jedno. Uderzenia biurokracji przychodzą z rożnych stron. Ostatnio zaprzyjaźniona firma została „wylosowana” do wypełnienia kolejnego sprawozdania GUS (zawsze twierdziłem, że księgowa w tej firmie powinna grać w totka, bo zostaje ofiarą losowań niezwykle często). Tym razem dotyczącego wynagrodzeń i czasu pracy. Oczywiście sprawozdawczość i statystyka są ważne. Przygotowujący to sprawozdanie jest najwyraźniej świetnym statystykiem, ale nie ma pojęcia o realiach prowadzenia działalności.

Wymagane dane są niezwykle szczegółowe i wybiórcze, w przekrojach, jakich nie gromadzi się normalnie w firmach. Nie są to proste zagadnienia o średnią pensję czy liczbę dni L4. Jeśli pada pytanie o pensję, to wzór na jej wyliczenie zajmuje pół strony – bo trzeba uwzględnić jedne premie, innych zaś nie. Całość zaś modyfikować o nieobecności, nadgodziny i fazę księżyca. „Objaśnienie” do sprawozdania zajmuje małą książeczkę i mimo że każde pole jest opisane, to z tych opisów pomimo doktoratu niewiele zrozumiałem. Sam GUS zresztą niewiele z tego rozumie bo rozmowy z konsultantami mającymi pokazać wyraźnie wskazują, że nikt poza autorem nie ma pojęcia, o co chodzi. A termin złożenia sprawozdania upływa z końcem miesiąca. Za niezłożenie grozi wysoki mandat, za złożenie nieprawidłowych danych – więzienie.

I tak znajoma księgowa ślęczy nad zestawieniem trzeci tydzień. Posiedzi jeszcze kilka. Właściwa praca działu prawie się nie odbywa, bo wszyscy wyciągają, zestawiają dane na potrzeby sprawozdania, które chyba nie ma wielkiego sensu. Trudno mi bowiem sobie wyobrazić, by takiego potworka firmy masowo wypełniały prawidłowo. Raczej wpiszą co popadnie albo wyrzucą do kosza, licząc, ze sprawa przyschnie. A skoro wypełnią źle albo wcale, to i statystyka będzie do niczego. A wszystko dlatego, że jakiemuś statystykowi zamarzyły się dane do badania. Nie wziął on jednak pod uwagę starej prawdy, że gmatwając metodę badawczą, spowoduje gigantyczny błąd pomiaru. Innymi słowy – całe badanie i tak będzie psu na budę.

A teraz podliczmy koszty setek i tysięcy firm, wypełniających bezsensowne i makabrycznie skomplikowane sprawozdania. I to zupełnie bez sensu i bez pożytku dla nikogo. No ale niech przedsiębiorca siedzi cicho, bo ma zryczałtowany ZUS.