W sieci przywilejów

Żyjemy w kraju oplecionym siecią przywilejów. Prawie każda grupa społeczna posiada jakieś przywileje i skupia się na ich obronie. Tym samym pieniądze płyną przez wiele kieszeni, by często wrócić okręgiem w to samo miejsce. Czasem trudno określić, kto na tym całym zamieszaniu zyskuje netto, kto zaś traci. Niewątpliwie na liście beneficjentów są urzędnicy obsługujący to błędne koło. Bez większej obawy o pomyłkę możemy dorzucić jeszcze do listy rolników i górników. Dziś o tych drugich.

W normalnej ekonomii o cenie towaru decydują koszty i potrzeby konsumentów. Kto oferuje towar taniej – wygrywa. W Polsce celem polityki jest to, by wygrywał węgiel z Polski. Zatem do tego węgla dopłaca się na różne sposoby, za to węgiel importowany obarcza się dodatkowymi opłatami, byle obniżyć jego konkurencyjność. Jak bowiem inaczej ocenić zaporowe stawki PKP na transport węgla z nad morza w głąb Polski? Do tego należy doliczyć zapowiedzi rządu, dotyczące preferencji dla polskiego węgla w branży energetycznej. W efekcie już mamy serię wniosków o podniesienie taryf za energię dla gospodarstw domowych. Ktoś w końcu musi za te preferencje zapłacić.

Jednak najbardziej zastanawiająca jest forma dopłat stosowana od lat – przywileje emerytalne. Praca górnika jest ciężka i nie sposób wyobrazić sobie pracę na przodku w podeszłym wieku. Dlatego górnik powinien zarabiać wystarczająco dużo, by odłożyć pieniądze na wcześniejszą emeryturę lub przekwalifikowanie. Gdyby jednak wynagrodzenia w górnictwie miały wzrosnąć do właściwego poziomu, to bardziej opłacałoby się sprowadzać węgiel z Księżyca (gdyby tam był), niż wydobywać na Śląsku. Już dziś bardziej opłaca się sprowadzać go z RPA.

Zatem górnikom obiecuje się dużo wcześniejsze emerytury opłacane przez ZUS, a nie kopalnie. Wynik finansowy kopalni zostaje sztucznie zawyżony, cena węgla jest niższa, a niewidzialną dopłatę pokrywają wszyscy podatnicy. Tu oczywiście pojawi się nieśmiertelny argument bezpieczeństwa energetycznego. Nikt tylko jakoś nie zauważa, że węgiel gwarantuje nasze bezpieczeństwo, jeśli się znajduje w złożach, a nie w atmosferze po spaleniu. Bezpieczeństwo energetyczne gwarantuje dobre rozpoznanie złóż i przygotowanie do szybkiego ich wydobycia, a nie dopłacanie do wydobytej tony.

Ale już zupełnie oburzające są zapowiedzi dalszego odraczania (zapewne do świętego nigdy) płatności składek ZUS przez Kompanię Węglową. Nie dość, że firma jest przez dekady dofinansowywana za pośrednictwem ZUS, to jeszcze odpada figowy listek jakichkolwiek wpłat do systemu. W takiej sytuacji przedsiębiorca może co najwyżej spodziewać się kontroli i kary. No ale przedsiębiorcy nie jeżdżą z kilofami do Warszawy.