Kto da więcej?

Obrady OPZZ jeszcze się nie zaczęły, a już znamy ich efekt. Płaca minimalna ma wynosić 2000 złotych. Ten pomysł to oczywisty policzek wymierzony – no właśnie: komu? OPZZ stwierdzi, że pracodawcom. Ja twierdzę, że Solidarności. W końcu głównym przeciwnikiem OPZZ jest konkurencja, a nie pracodawcy (i z wzajemnością). Na trudnym związkowym rynku w Polsce trzeba się w końcu jakoś przebić, a każdy członek jest na wagę złota.

Teraz bowiem Solidarności nie pozostaje nic innego, jak tylko zażądać płacy minimalnej w wysokości 2500 złotych. Tym tropem za chwilę płaca minimalna będzie musiała wynosić 10 000 złotych i wszyscy Polacy siłą rzeczy zaczną opływać w luksusy. Bo wystarczy zwiększyć płace minimalną, by wszystkim żyło się lepiej.

Jest tez druga opcja – poza administracją państwową nikt nie będzie miał (legalnej) pracy. A i urzędnicy szybko ją stracą, bo na takie wydatki budżetu stać nie będzie. Pozostaną sami przedsiębiorcy, wystawiający sobie wzajemnie faktury za wszelakie usługi. Opcjonalnie ceny podskoczą dziesięciokrotnie i mimo że zarobki pójdą w dziesiątki tysięcy, to kupić będzie można za nie tyle, co dzisiaj (albo mniej). I tak rynek pracy dostosuje się do realiów, skoro nie ma politycznej woli, by zrobić to w sposób cywilizowany.

Coroczne tańce wokół płacy minimalnej osobiście mało mnie dotyczą. Po prostu w mojej branży zarabia się znacznie lepiej niż płaca minimalna. Ale znam firmy, gdzie to ograniczenie jest istotne. Warunki rynkowe po prostu uniemożliwią zatrudnianie po tak wysokich stawkach, bo będzie to po prostu nieopłacalne. Najsłabsi wypadną z rynku, silniejsi, którzy wytrzymają presję, przełożą wzrost kosztów na ceny. Bowiem wymuszony ustawowo wzrost płac jest przyjemny dla pracowników, którzy pracę utrzymają, zaś nieprzyjemny dla tych, którzy pracę stracą i tych, którzy będą musieli za to zapłacić.

Nie jest bowiem tak, że pazerni przedsiębiorcy nie chcą płacić więcej, zaś podniesienie płacy minimalnej to proste wymuszenie transferu z kieszeni pracodawcy do kieszeni pracownika. Jeśli by tak było, wszyscy pracownicy zarabialiby dziś najniższą krajową. Ale z prostego rachunku wynika, że jeśli wypracowują więcej niż najniższa płaca, to więcej mogą zarobić (i więcej już dziś zarabiają), jeśli zaś nie wypracowują więcej, to przy jej wzroście mogą co najwyżej pracę stracić. Przedsiębiorcy zaś opłaca się zatrudniać tak długo, jak długo zostaje w firmie jakaś nadwyżka. Jeśliby polska gospodarka działała wyłącznie na wyzysku siły roboczej, a przedsiębiorca zarabiał na pracowniku krocie, płacąc mu niemal nic, to bezrobocie wynosiłoby 0 proc., a nie 14, zaś przedsiębiorcą chciałby być każdy.

Pokutuje przy tym dziwaczny pomysł, że podniesienie płacy minimalnej wymusi na przedsiębiorcach przejście w branże bardziej innowacyjne. Skoro skończy się zasób taniej siły roboczej, trzeba będzie szukać innych metod zarobku. To oczywiście wysoce naiwne, bo nie bierze pod uwagę istniejących kompetencji. Jeśli ktoś od dwudziestu lat prowadzi hurtownię, to nie jest się w stanie z dnia na dzień przestawić na projektowanie procesorów. A nawet jeśli byłby w stanie, to zrobi to na pewno w nowej firmie; nie zatrudni magazyniera, którego zwolnił, zamykając starą firmę.

Zatem na tym rozwiązaniu jak zwykle stracą przede wszystkim ludzie, którzy podobno mają na nim zyskać – czyli ci zarabiający najmniej. Ale to typowe dla bardzo wielu regulacji mających „chronić” pewne grupy społeczne. Najdziwniejsze jest jednak to, że dyskusja o kwocie rozgrywa się w skali ogólnopolskiej. 2000 w Warszawie to istotnie mało. 2000 w wiosce w Bieszczadach to całkiem niezłe wynagrodzenie – często zupełnie nieosiągalne. Tą prostą regulacją demoluje się rynki pracy na peryferiach i wymusza emigrację. Czy aby na pewno o to chodzi?