Statystyki, a rzeczywistość

O tym, że statystyki maja wielkie problemy z oddaniem rzeczywistości już pisałem. Niektóre przypadki są oczywiste, jak choćby to, że wskaźniki inflacji ją zawyżają – z powodu swojej własnej konstrukcji. Inne przykłady nie są tak oczywiste, a odrobina zastanowienia pozwala wychwycić wiele z nich. Ostatnio zastanawiał mnie fenomen niższego wkładu przedsiębiorców w PKB (ok. 67%) niż udział w zatrudnianiu (ok. 70%). Można z tego wysnuć kilka wniosków:

1) MŚP jest mniej efektywne – duże firmy są wstanie wytwarzać więcej przy mniejszej liczbie pracowników. Zatem im więcej dużych firm tym lepiej dla gospodarki

2) MŚP wykonuje średnio prace bardziej pracochłonne niż kapitałochłonne. Zatem produkcja na pracownika jest mniejsza niż w dużych firmach, ale jeśli weźmiemy pod uwagę inne czynniki produkcji to MŚP nie wypada gorzej od dużych firm.

3) Statystyka jest zafałszowana

Osobiście sam skłaniałem się do opcji numer 2 (i wciąż uważam ją przynajmniej częściowo za prawdziwą), ale doszedłem do wniosku, że opcja 3 jest zupełnie niewykluczona.

Od lat powtarzam, że różnicę między przedsiębiorstwem, a korporacją można zauważyć poprzez pryzmat podejścia do zysku netto. Zysk jak wiemy to w dużej mierze opinia zależna od przyjętych księgowych założeń i manipulacji. A tych manipulacji widziałem już wiele – nawet takich gdzie ustalanie rachunku zysku i strat rozpoczynało się od określenia jaki firma powinna osiągnąć zysk. (Prawie) wszystko się da zrobić. Jak zatem do zysku podchodzą te dwa typy organizacji?

To bardzo proste: przedsiębiorstwa dążą do tego by wykazać jak najmniejszy zysk – duży zysk to duży podatek, a tego żaden przedsiębiorca nie lubi. Korporacje natomiast lubują się w pompowaniu zysków. Pozwala to managerom lepiej prezentować się w oczach właścicieli, zachować pracę, dostać podwyżkę lub premię. Już choćby dzięki temu zjawisku możemy się spodziewać, że średnio zyskowność mniejszych firm będzie niższa niż tych dużych. I efektywność nie ma tu nic do rzeczy – wystarczy zdrowy rozsądek.

Do tego wystarczy pomyśleć o innych niż księgowe sztuczki metodach zanizania oficjalnego zysku. Szara strefa nie jest przecież generowana przez Orleny tego świata, tylko właśnie przez małe firmy gdzie taki proceder daje się łatwo ukryć. W wielkich korporacjach choćby z powodów proceduralnych jest to praktycznie niemożliwe. Zresztą korporacje znają inne metody unikania opodatkowania. Tak czy inaczej wielkość szarej strefy oceniana jest na 25% PKB. Nawet jeśli założyć, że w Polsce nie ma bezrobocia i wszyscy są zatrudnieni w szarej sferze to i tak efektywność przedsiębiorców jest znacząco wyższa niż korporacji. I tak pada kolejny mit będący podstawą do nawoływania do budowania „regionalnych czempionów”, których jedyna zaletą ma być to, że są duże.